Economie

Onze samenleving en economie bevinden zich in een proces van een steeds snellere digitale transformatie. Waardecreatie in onze economie gebeurt meer en meer op basis van data en technologieën als kunstmatige intelligentie, in combinatie met robotisering en nieuwe vormen van distributie en dienstverlening. Het vermogen van onze ondernemers en onze beroepsbevolking om hierin mee te gaan is sterk bepalend voor hun toekomst.

Samen met Midpoint Brabant stimuleert de gemeente dat ondernemers in Tilburg en Midden-Brabant zich goed voorbereiden op de digitale toekomst. Dat doen we via het 'Smart MKB'-programma, waarbij bestaande bedrijven op weg worden geholpen maar ook 120 'data start ups' worden gegenereerd. Meer informatie over het Smart MKB-programma op de website van Midpoint Brabant:

• Bezoek de website van Midpoint Brabant voor informatie over het Smart MKB-programma

Samen met Station 88 en het Center of Tilburg (de samenwerkende stakeholders in de binnenstad) gaan we daarnaast aan de slag om digitalisering bij de ondernemers in de binnenstad onder de aandacht te brengen.

Een bijzondere Tilburgse troefkaart is Mindlabs: een topinstituut waarin vier kennisinstellingen, overheden (waaronder de gemeente) en een groeiend gezelschap van bedrijfspartners, maatschappelijke instellingen en startups participeren.
De MindLabs partners versterken samen de ontwikkeling van technologieën die interacteren met menselijk gedrag; oftewel “human centered Artificial Intelligence”. Met de unieke mogelijkheden van deze technologieën wil MindLabs maatschappelijke uitdagingen helpen oplossen, onder andere in de zorg.
Het gebouw van MindLabs in de Spoorzone is nog in aanbouw, waarbij vrijwel de volledige 13.000 m2 inmiddels is verhuurd. Meer over Mindlabs op de site:

• Bezoek de website mind-labs.eu

Innovatiehubs

MindLabs is één van de 16 'innovatiehubs' die we in de regio West- en Midden-Brabant laten groeien en bloeien. Dat doen we samen met de provincie en het Rijk in de Regio Deal Midden- en West-Brabant. Meer informatie over de innovatiehubs op de website regiodealmidwestbrabant.nl:

• Bezoek de website regiodealmidwestbrabant.nl

De transitie naar een nieuwe, circulaire economie is hard nodig. 1970 was het laatste jaar waarin de mensen evenveel grondstoffen gebruikten als de planeet in één jaar kon aanvullen. Vandaag de dag hebben we maar liefst 1,75 aardes nodig om aan onze grondstoffenbehoefte te voldoen. De gemeente heeft hoge ambities op het gebied van circulariteit. In 2045 wil zij een volledig circulaire gemeente zijn, vijf jaar eerder dan de plannen van het Nederlandse kabinet. Voor de gemeente staan hierbij vier sleutelsectoren centraal: Bouw & Infrastructuur, Biomassa & Voedsel, Maakindustrie en Textiel & Logistiek. Hierin werken we nauw samen met Midpoint Brabant Circulair, een nieuw programma van Midpoint Brabant gericht op het versnellen naar een circulaire economie in Midden-Brabant en daarbuiten. Meer daarover op de website midpointbrabant.nl/circulair:

• Bezoek de website midpointbrabant.nl/circulair

2 projecten die al concreet gestalte krijgen zijn retourlogistiek en groene chemie:

Retourlogistiek

Doordat de behoefte aan herbruikbare materialen in de circulaire economie toeneemt, ontstaan nieuwe goederenstromen en groeit de behoefte aan retourlogistiek van de klant naar het bedrijf. Retourlogistiek is daarom een cruciale enabler van de circulaire economie. Daarom hebben we in de regio Midden-Brabant retourstromen met potentie tot lokale verwerking en opwaardering geïnventariseerd. Uit deze inventarisatie is naar voren gekomen dat e-commerce/internetlogistiek, kleding, elektronica en bouw het meest kansrijk zijn om op te focussen met als doel om een gezamenlijk netwerk van retourlogistiek in Tilburg en omliggende regio te creëren. In het najaar van 2021 wordt dit met bedrijven en kennisinstellingen verder uitgewerkt om te bepalen of inderdaad een of meerdere kansrijke businesscase(s) kunnen worden ontwikkeld

Circulaire chemie

De procesindustrie heeft een grote opgave om de duurzaamheidsdoelstellingen uit het Klimaatakkoord te halen. Er zijn drie routes voor vergroening: circulair grondstoffengebruik
(terugdringen van gebruik van ruwe olie en hergebruik van plastics), inzet van biobased grondstoffen (reststromen organisch afval en specifiek geteelde gewassen) en elektrificatie. De drie zuidelijke provincies, de regionale ontwikkelings maatschappijen, tal van bedrijven, financiers en het ministerie van EZK hebben de ‘Actieagenda Groene Chemie, nieuwe economie’ uitgewerkt. Deze agenda biedt aanknopingspunten voor Tilburg om bij te dragen aan de transitie van chemiebedrijven (denk aan onze kunststofbedrijven) naar circulariteit. Op dit moment wordt verkend hoe hier het beste op kan worden aangesloten.

• Bekijk of download hier de actieagenda groene chemie nieuwe economie

Wonen, werken, mobiliteit en natuur concurreren steeds meer om de beschikbare ruimte. Met de toename van het aantal inwoners zal ook de vraag naar ruimte voor werklocaties toenemen. In de  actualisatie van de stedelijke ontwikkelingsstrategie zal integraal naar deze uitdaging worden gekeken ('stad in balans'). 
Op de bestaande werklocaties is er heel weinig leegstand. Naast de ontwikkeling van Wijkevoort zal de toekomstige vraag naar werklocaties vooral ingevuld moeten worden door intensivering op de bestaande werklocaties. Daarnaast is er de opgave om de bestaande werklocaties toekomstbestendig te maken. Leefbaarder door meer aandacht voor klimaatadaptie, groen, energieneutraliteit en circulariteit. Geschikt voor de mobiliteitsoplossingen  van de toekomst en met aandacht voor de ruimtevraag van de huidige bedrijven en creëren van ruimte voor nieuwe bedrijven. We spreken daarom niet over de herstructurering van de bestaande werklocaties maar over de vitalisering ervan.

Vitalisering en herstructurering

We zijn een onderzoek gestart om te bekijken hoe (en waar) we het ruimtegebruik op de 12 bestaande grotere bedrijventerreinen in de gemeente Tilburg kunnen optimaliseren en intensiveren. Ook doen we mee we aan een onderzoek van de provincie naar kansen voor herontwikkeling op terreinen in Midden- en West-Brabant voor (X)XL ruimtevragers. Deze onderzoeken zullen we gebruiken om samen met de vitaalverenigingen, bedrijven en parkmanagement op de verschillende bedrijventerreinen concreet handen en voeten te geven aan herstructurering en vitalisering. 

Een voorbeeld is de vitalisering van Loven. Samen met Vitaal Loven, de provincie Noord-Brabant en het Rijk zijn we begin 2021 gestart met een pilot om met een ondernemersgerichte aanpak aan de vitalisering van Loven te werken. De vitalisering van Loven zal tientallen jaren gaan duren. Ondernemers betalen zelf grotendeels hun plannen. We verwachten dat begin 2022 een aantal ondernemers als eerste hun investeringsbeslissing zullen gaan nemen. 

• Bezoek de website loven.vitaaltilburg.nl voor meer informatie over de vitalisering

Een tweede voorbeeld is de 'vitaliteitsscan binnenwijkse bedrijventerreinen'. Die geeft op basis van de vitaliteit en het verwachte toekomstperspectief van het terrein inzicht in de menging- en transformatiemogelijkheden van binnenwijkse bedrijventerreinen voor onder andere wonen.

Het onderwerp circulaire economie wordt ook meegenomen in onze bedrijventerreinen aanpak, onder andere in de op te stellen 'Green Deals bedrijventerreinen'. In de onderzoeken op de bedrijventerreinen wordt ook de vraag beantwoord wat nodig is om de circulaire ambities ruimtelijk te faciliteren. Begin 2022 worden de Green Deals voor Loven en Kanaalzone ondertekend. Hierin staan de onderwerpen energie, klimaatadaptatie en circulariteit centraal. De vitaalverenigingen werken samen aan de energietransitie onder de noemer 'solar valley'. 

• Bekijk het filmpje over Solar Valley via YouTube 

Bevorderen goederenvervoer over water en spoor

Het beter bereikbaar krijgen van de insteekhaven op Loven en de toekomstige trimodale overslag (weg, water en spoor) op het terrein is een van de belangrijke pijlers om een grotere modal shift van het goederenvervoer te realiseren.
In november 2021 worden er afspraken gemaakt met de provincie en het Rijk hoe er verder gewerkt zal gaan worden aan het beter bevaarbaar maken van het Wilhelminakanaal tussen de brug over de Dongenseweg en de insteek haven op Loven. Deze afspraken zullen in 2022 verder uitgewerkt worden. Er wordt in 2022 in overleg met de ondernemer die een trimodale overslag wil realiseren gestart met het omgevingsplan.

Voor een vitale economie werken we ook aan het ontdekken, ontwikkelen en binden van talent. Meer en meer wint het idee van leven lang ontwikkelen in de dagelijkse praktijk van mensen en bedrijven terrein. Een absolute noodzaak gelet op het tempo waarin op de arbeidsmarkt veranderingen plaatsvinden als gevolg van dataficering, technologisering en robotisering. Voor een vitale economie zal ieder talent van de beroepsbevolking de komende jaren nodig zijn. We pleiten naar werkgevers dan ook voor een inclusief HR beleid dat het bereiken van de doelstellingen van het bedrijf hand in hand laat lopen met perspectief op werk voor de lokale de beroepsbevolking. Gezamenlijk investeren in ontwikkeling en scholing is daarin een must.
Vanuit  de next economy agenda zetten we in op 3 ontwikkelingen:

Human Capital Agenda’s  Klimaatadaptatie, Energietransitie en Circulaire Economie (KEC)

Onder de vlag van Midpoint Brabant ontwikkelen we met kennis- en onderwijsinstellingen, bedrijfsleven en maatschappelijke partners/intermediairs voor belangrijke thema’s en sectoren zogenaamde Human Capital Agenda’s. Deze agenda’s brengen in kaart hoe de vraag naar arbeid op middellange termijn verandert en wat dat betekent voor de investeringen om talent op het juiste moment, met de juiste kwalificaties en in de juiste hoeveelheden beschikbaar te hebben. In de methodiek slijpen we momenteel een jaarlijkse herijking van de agenda’s in omdat de ontwikkelingen elkaar snel opvolgen en nabijheid van eenieder vragen in de (bij)sturing. 

Meeste recente agenda die is ontwikkeld (voorjaar 2021) is de HCA Klimaatadaptatie, Energietransitie en Circulaire Economie (HCA KEC). Deze agenda brengt in kaart dat er tot 2030 netto 2.400 tot 2.800 extra banen bijkomen, die nodig zijn om de klimaatdoelstellingen te realiseren en de regionale ambitie van het bedrijfsleven waar te maken. De groei vindt vooral plaats in de installatietechniek (bouwnijverheid),machinebouw (metaalindustrie), chemische industrie en specialistische zakelijke dienstverlening. 

Om de gevraagde aantallen medewerkers in de nabije toekomst in te kunnen zetten, is de reguliere instroom vanuit het onderwijs niet voldoende. Het is belangrijk om nieuwe medewerkers via zij-instroom aan te trekken en op te leiden. Ook mensen van (aflopend) werk naar werk over laten stappen is nodig om de gevraagde aantallen te halen. Er gaat bovendien in het werk veel veranderen waardoor andere skills nodig zijn. Het algehele gevraagde kennisniveau stijgt, met name door technologische innovatie, ICT-toepassingen en een meer integrale manier van samenwerken tussen de verschillende vakgebieden en systemen. Daarnaast moeten medewerkers flexibel en wendbaar zijn om goed mee te kunnen met de ontwikkelingen binnen hun vakgebied.

Deze opgaven zijn in de agenda voorzien van concrete acties die moeten voorzien in voldoende gekwalificeerd personeel om de transities mogelijk te maken. Momenteel werken we de agenda uit naar een concreet implementatie- en bijbehorend investeringsplan. De Agenda’s zijn dan ook geen praatstukken, maar leiden altijd tot concrete interventies en impact op de arbeidsmarkt.

• Bekijk of download de agenda

Rangeerterrein

Het is voor werkzoekenden en bedrijven van belang om elkaar te kennen en te ontmoeten. Zo kunnen bedrijven vanuit de praktijk talenten ontdekken en herkennen en werkzoekenden ervaren meer inzicht in wat het werk en het bedrijf vraagt. (zie de afbeelding onderaan deze paragraaf).

Veel werkzoekenden, kansrijk of minder kansrijk, weten vaak niet goed wat ze van een bedrijf of baan kunnen verwachten. Ook is het profiel van deze werkzoekenden vaak niet goed uitgewerkt, zodat de werkgevers op hun beurt weer onvoldoende beeld hebben bij wat mensen kunnen. Via het Rangeerterrein kunnen werkzoekenden op verschillende niveaus kennis met verschillende taken/functies bij bedrijven. Bovendien houden ze er een (virtueel) profiel aan over dat ze blijvend kunnen meenemen in de zoektocht naar nieuw werk. Zo vergroten we de kansen van deze talenten op inzet op de arbeidsmarkt. Bedrijven borgen op deze wijze de aanwas van de broodnodige talenten en kunnen ook nog beter het gesprek voeren met kennisinstellingen en het loket Leren en Werken over noodzakelijke aanpassingen en aanvullingen voor scholing. Verder investeren we samen met de onderwijsinstellingen in het ontwikkelen van doorlopende leerlijnen in de regio binnen en tussen bedrijven en sectoren. Zo ontstaan voor de talenten carrière paden en houden we talent vast voor de bedrijven in de regio. Ook denken we nog beter beeld te krijgen op de witte vlekken in het aanbod van opleidingen op alle niveaus in de regio. Last but not least denken we meer bedrijven bereid te vinden om aan de voorkant baangaranties af te geven als talenten bereid zijn te investeren. Iets wat logisch lijkt in een krappe arbeidsmarkt, maar wat blijkbaar toch meer inzicht en aandacht vraagt in het werkveld. Hieronder een voorbeeld van het rangeerterrein.

• Bekijk of download de grafische weergave van het rangeerterrein

Mbo en hoger onderwijs agenda’s

De gemeente Tilburg investeert samen met regio gemeenten en mbo-instellingen Onderwijsgroep Tilburg, Helicon en de Rooi Pannen  in meer betrokkenheid en zichtbaarheid van het MBO in onze regio op verschillende belangrijke maatschappelijke vraagstukken. Studenten van het MBO leveren een belangrijke bijdrage aan de economie en maatschappelijke vraagstukken. De eerste stap is een MBO DOE-agenda. Deze agenda brengt aan de hand van een set gezamenlijk geïdentificeerde opgaven de gezamenlijke belangen van mbo -instellingen en gemeenten in kaart. De agenda investeert bijvoorbeeld in onderwijsinnovatie en flexibel beroepsonderwijs, heeft oog voor een betere begeleiding van de leerling bij de overgang van voortgezet onderwijs naar beroepsonderwijs, sluit aan bij de Sustainable Development Goals van de United Nations  en versterkt de samenwerking met het bedrijfsleven. De acties die worden voorbereid staan in de MBO DOE agenda.

• Bekijk of download de MBO Doe agenda 

Deze agenda vormt voor nu slechts een vertrekpunt voor verdere uitbreiding en samenwerking in de toekomst. Hierin wordt op termijn bekeken of we ook de verbinding met Hoger Onderwijs kunnen maken.

We investeren tevens in talent op basis van de nota Hoger Onderwijs en Studenten Tilburg waarvan een actuele versie in ontwikkeling is. Meer informatie over deze HOST agenda volgt binnenkort op deze webpagina.

Met de visie binnenstad van de 21e eeuw heeft de gemeenteraad richting gegeven aan de ontwikkeling van een aantrekkelijke en belevingsvolle omgeving waarin de stedelijke economie verder tot bloei kan komen en bestaande kwaliteiten van onze stad versterkt worden (van 'place to buy' naar 'place to be').
De traditioneel sterke winkelfunctie van de binnensteden staat onder druk. De coronacrisis versnelt deze ontwikkeling en verzwakt ook de voorheen florerende horecasector en cultuurinstellingen. Het aanbod ervan voor de coronacrisis was echter meer divers dan ooit tevoren. Er is steeds meer te beleven met vernieuwende en creatieve concepten, een breed aanbod van evenementen en een uitgebreide programmering van o.a. Theaters Tilburg en 013. Deze ingeslagen weg houden we vast. We blijven investeren in kwaliteit van beleving met een rijk aanbod aan cultuur en evenementen en de kansen die dit biedt voor onze makers. Samen met inwoners, ondernemers, eigenaren en cultuurinstellingen vertegenwoordigd in het Binnenstad Management Tilburg werken we aan een programma vol evenementen, een gastvrije en schone binnenstad en het trekken van meer bezoekers met een intensieve regionale brandingcampagne.

Agenda Binnenstad Tilburg

De belangrijkste opgave voor de binnenstad die is opgenomen in het detailhandelsbeleid is het compacter maken van het kernwinkelgebied. Ook wordt ingezet op het verstreken van de regionale positie, met als inzet om bezoekers langer in de binnenstad te laten verblijven. Waar liggen prioriteiten en ambities? En welke concrete activiteiten zijn te realiseren en wanneer?

We kijken vooruit naar een periode van 5-10 jaar. Tussentijds wordt de Agenda Binnenstad continu geëvalueerd en waar nodig bijgestuurd. Dit is nadrukkelijk een agenda die niet alleen van de gemeente is, maar door alle betrokken stakeholders gevoed wordt zoals het Binnenstad Management Team, Ondernemersfederatie, Bewonersplatforms, Citymarketing, de Cultuuralliantie etc. Via de website agendabinnenstadtilburg.nl vindt u meer informatie over het proces, de ontwikkelingen en de ambities. Meer informatie over het kernwinkelgebied staat op de pagina kernwinkelgebied op tilburg.nl.

• Bezoek de website agendabinnenstadtilburg.nl
• Bezoek de pagina kernwinkelgebied

Met de gezamenlijke aanpak met Wereldhave, OFT en BMT wordt het openbaar gebied en het winkelcircuit verbeterd. Dit beleid vloeit voor uit de beleidsnota ‘detailhandelsvisie 2020’. Kern van dit beleid is het concentreren van de detailhandel in de binnenstad, stadsdeelcentra, buurt- en dorpscentra. Daarnaast zijn er een aantal concentraties voor perifere en grootschalige detailhandel in het beleid benoemd. In 2022 wordt een nieuwe Tilburgse horecavisie opgesteld. 

• Bekijk of download de Detailhandelsvisie 2020 in het Bestuurs Informatie Systeem van de gemeente

We stimuleren ook cultureel en creatief ondernemerschap. Dit gebeurt onder andere door het uitlokken van bijzondere concepten en functies. Een mooi voorbeeld hiervan is Kaapstad, waar kunstenaars gedurende een aantal dagen de stad overnemen. Dit evenement is tot stand gekomen in nauw overleg met de binnenstad: na de kermis was augustus altijd een beetje een lauwe maand en was er behoefte om meer mensen naar de stad te trekken. Kaapstad was hierop het antwoord, met als gevolg dat er een laagdrempelig evenement is ontstaan, waarbij de bezoeker van de Tilburgse binnenstad in eerste instantie een beetje werd overvallen door kunstenaars, maar nu trekt dit evenement ook zelfstandig mensen naar de stad, die hier vervolgens ook gebruik maken van het aanbod van horeca en detailhandel. 

De volgende artikelen uit het Brabants Dagblad illustreren dit:

• Lees het artikel Kaapstad verbaast en verwondert het Tilburgse winkelpubliek
• Lees het Festival Kaapstad neemt stadshart bijna over

Nationaal ligt er een grote uitdaging om het grote woningentekort aan te pakken. Daarom bereiden we samen met Breda een verstedelijkingsakkoord met Rijk, provincie en Waterschappen voor om een deel van deze natio­nale opgave te accommoderen. We staan daarmee aan de vooravond van een schaalsprong die we samen met de gemeenten binnen het Hart van Brabant en de Baronie vorm gaan geven. Met deze schaalsprong voor stedelijke ontwikkeling bouwen we ook aan het bijbehorende economische langetermijnperspectief. De regio Breda-Tilburg is bij uitstek geschikt om zich in Europa economisch te profileren als 'testbed for urban innovation' (ETUI). Dat heeft te maken met de sterke kennisbasis die we hebben op het gebied van mens, gedrag en innovatie en de verbinding met toegepaste technologie. Als we die sterke basis en onze sterke economische sectoren koppelen aan stedelijke vernieuwing op het gebied van bijvoorbeeld wonen, werken en mobiliteit, dan kunnen we internationaal voor­op gaan lopen. Een integrale benadering van ‘urban Innovation’ op deze schaal in een compact geografisch gebied is uniek in Europa en wellicht in de wereld.

Vanuit Tilburg kunnen we aan de realisatie van deze visie een belangrijke bijdrage leveren.

Het ETUI concept wordt verder toegelicht in onderstaand filmpje op YouTube.

• Bekijk het filmpje over het ETUI concept via YouTube