Tilburg, natuurlijk!

Tilburg wil een gemeente zijn waar je gezond en gelukkig kunt leven. Een fijne plek voor mensen, dieren en planten.

Om te kunnen leven is de mens afhankelijk van de flora en fauna. Een groene omgeving geeft een gevoel van rust en geluk, beschermt tegen hitte en zorgt ervoor dat regenwater beter kan wegstromen in de bodem. Daarom hebben we als gemeente veel aandacht voor de ontwikkeling en het beheer van onze natuur. Hierover leest u hieronder meer.

afbeelding

Wilt u ook in eigen tuin of balkon de voordelen ervaren van groen?
Kijk op www.duurzamertilburg.nl voor praktische tips en inspiratie voor het vergroenen van uw omgeving

NK Tegelwippen

Op 21 maart 2024 start het NK Tegelwippen weer. De gemeente Tilburg doet ook dit jaar weer mee. Het doel van het NK Tegelwippen is om samen zo veel mogelijk tegels te vervangen door groen. Afgelopen jaar hebben we samen meer dan 350.000 tegels gewipt, dat is ruim 7 Pieter Vreedepleinen! Gaan we nu samen voor de eerste plaats? Het NK tegelwippen loopt van 21 maart tot 31 oktober 2024. 

Tilburgse Tegeltaxi

De tegeltaxi gaat ook dit voorjaar weer rijden!  

Wil jij je (voor)tuin vergroenen door tegels te vervangen voor groen? Om je te helpen haalt de gemeente Tilburg de tuintegels gratis bij je op met de Tegeltaxi. De opgehaalde tegels worden gerecycled en hergebruikt. Meld je aan voor de Tegeltaxi, want groen is toch veel beter dan grijs. 

Tegels aanmelden 

Wil je gebruik maken van de ophaalservice, vul dan het formulier in via de knop onder deze paragraaf. Doe dit voor 31 maart 2024. Let op: de Tegeltaxi neemt alleen stoeptegels en klinkers mee, geen zand. Dit kun je zelf wegdoen via bijvoorbeeld Marktplaats of afleveren bij de milieustraat Albion. 

•  Bezoek de website van NK Tegelwippen voor meer inspiratie voor hergebruik van je tegels

Aanmeldformulier Tegeltaxi

Aanmelden Tegeltaxi

In oktober start de gemeente met bladruimen en het plaatsen van bladkorven. U kunt op deze kaart zien waar de bladkorven staan. Op een aantal plaatsen laten we het blad juist liggen omdat dit goed is voor de natuur. Voor de kerst worden de meeste bladkorven weer opgeruimd om schade door vuurwerk te voorkomen. Januari is de laatste maand dat het blad geruimd wordt. Wilt u meer weten over dit onderwerp? Kijk dan even bij de veelgestelde vragen.

Gemeente Tilburg heeft een grote rol in het beheer en de ontwikkeling van de natuur in de openbare ruimte. Steeds meer bermen en grasstroken in de stad worden ecologisch gemaaid, waardoor kruiden en bloemen meer ruimte krijgen om te groeien. We laten waar mogelijk dode boomstronken liggen, plaatsen insectenhotels, creëren zandplekken voor graafbijen en planten bloemen en planten die voedsel bieden aan de wilde bij. Op verschillende plekken in de stad hebben we bloemmengsels gezaaid en bloembollen geplant.

Ruimte voor de natuur

De gemeente krijgt vaak de vraag waarom we kiezen voor ecologisch maaien. Ecologisch maaien ziet er op het oog slordig uit wat consequenties kan hebben voor het straatbeeld. Toch is het belangrijk: veel diersoorten zoals insecten, vogels en kleine zoogdieren zijn afhankelijk van de natuur in de stad. 

Verspreid over stad liggen parken. Wegen doorkruisen de stad en scheiden deze parken en het buitengebied van elkaar. Voor veel diersoorten zoals de knoflookpad, de boomkikker en de vlinder wordt het leefgebied te klein. Door het beheer van tussenliggend groen aan te passen, verbinden we de natuurgebieden. Zo kunnen dieren en planten zich verspreiden en vergroten we hun leefgebied. 

Wat doe de gemeente aan beheer?

De gemeente hanteert een gefaseerd verschralingsbeheer. Bij gefaseerd beheer laten we telkens 25% van de begroeiing staan (bijv. riet). Zo kunnen diersoorten op dezelfde plek blijven wonen of makkelijker verhuizen naar een stuk (riet) verderop. Met verschralingsbeheer proberen we de grond voedselarm te houden. Dit betekent dat gras en kruiden na het maaien worden afgevoerd. Als dit blijft liggen, zorgen de plantenresten namelijk voor teveel voeding in de bodem. Dan zou ieder plantsoen volstaan met gras en brandnetels. Daarnaast vragen veel plantensoorten die nuttig zijn voor insecten om een voedselarme bodem.

Ecologisch maaien is een samenwerking met de natuur. Als wij rekening houden met en trots zijn op de natuur in Tilburg, geeft de natuur ons daar veel voor terug.

Ecologische verbindingszones

Ecologische verbindingszones zijn verbindingen tussen natuurgebieden. Ze worden aangelegd zodat dieren en planten zich kunnen verplaatsen tussen verschillende gebieden. Als dieren en planten geen uitwisseling hebben met dieren en planten in andere gebieden lopen zij het risico om uit te sterven. De zogenaamde groene schakels worden aangelegd om de biodiversiteit te vergroten. Er komen dan meer dier- en plantsoorten in het gebied, zoals heide, de levendbarende hagedis, het groot dikkopje, het hooibeestje, zeggesoorten en hondsviooltjes. De verbindingszones zijn niet alleen voor planten en dieren, maar maken het landschap ook afwisselender en aantrekkelijk voor de mens. Vaak gaat de aanleg van natuur samen met de uitbreiding van wandel- en fietsroutes. In nieuwe natuur is ook vaak ruimte voor het bergen van water tijdens hevige regenbuien. In Tilburg zijn meerdere ecologische verbindingszones aangelegd: bijv. rond de Reeshofweide, de Lange Rekken, de Stadsakker, de Oude Leij en de Groote Leij.

Faunatunnels

De gemeente heeft faunatunnels of faunaduikers aangelegd op plaatsen waar wegen het leefgebied van diersoorten doorkruisen. Ook is er een faunabrug over het Wilhelminakanaal ter hoogte van de Burgemeester Letschertweg. Uit onderzoek blijkt dat veel diersoorten hier gebruik van maken. Waaronder ook kwetsbare soorten zoals de das, steenmarter, bunzing en egel. In totaal hebben we 59 faunatunnels in de gemeente Tilburg. Op een aantal plaatsen zijn nog geen goede verbindingen voor fauna; de gemeente werkt momenteel aan een zogenaamde “ontsnipperingskaart” om deze in beeld te brengen en knelpunten aan te kunnen pakken.

Poelen

De omgeving van Tilburg is van oudsher rijk aan amfibieën: kikkers, padden en salamanders. Om deze soorten te behouden zijn op veel plaatsen poelen aangelegd die bedoeld zijn als voortplantingswater voor deze kwetsbare diersoorten. Het is belangrijk om zorgvuldig met deze poelen om te gaan. Dit betekent onder andere dat het niet de bedoeling is om hier te vissen, om vis of andere dieren of waterplanten in de poelen uit te zetten, of om er honden in te laten zwemmen.   

De gemeente legt geveltuintjes aan bij huizen zonder voortuin. Meer groen in de straat maakt het gezelliger en gezonder. Zo loopt de temperatuur op hete dagen minder hoog op dan in een stenen straat. Bovendien zakt er bij onweersbuien meer water in de grond. Dat is goed voor planten en er is minder kans op een overbelast riool. U kunt het tuintje door de gemeente laten aanleggen, of het zelf doen volgens de regels voor geveltuintjes.

Tilburg is door Nederland Zoemt uitgeroepen tot bijvriendelijke gemeente. Een gemeente met deze titel helpt de bijen, door de biodiversiteit in de stad te vergroten. Onder andere door bomen en planten te planten met bloemen waar nectar in zit. Ook in de bermen van Tilburg zijn bloemen geplant waar bijen hun nectar uit kunnen halen. Verder gebruikt de gemeente zo min mogelijk bestrijdingsmiddelen. De organisatie Nederland Zoemt stimuleert gemeenten om bijvriendelijk te worden. Nederland Zoemt is een samenwerking van diverse natuurorganisaties.

Soms moeten bomen gekapt worden, vanwege veiligheid of om ruimte te geven aan andere bomen. Voor elke boom die de gemeente verwijdert, planten we een nieuwe. Op de pagina bomen leest u meer over de bomenkap.

In de gemeente Tilburg zijn verschillende natuurgebieden, waar je in alle rust kunt genieten van de natuur. 

Stadsbos013

Stadsbos013 is een uitgestrekt natuurgebied aan de rand van Tilburg, op fietsafstand van het centrum. Dit gebied ontwikkelt zich op basis van ideeën van inwoners. Het is een parklandschap met een rijke geschiedenis. Speel discgolf, kom tot rust in het Tilia Labyrint of wandel langs de uitgezette wandelroutes. Benieuwd wat dit gebied allemaal te bieden heeft? Kijk dan op de website van Stadsbos013.  

Heeft u een goed idee voor in Stadsbos013? Dien het dan in via de website van Stadsbos013.

Landschapspark Moerenburg-Koningshoeven

Achter de Piushaven, aan de zuidoostkant van Tilburg, vindt u Landschapspark Moerenburg-Koningshoeven. Dit gebied is een kenmerkend historisch Brabants landschap, waar de natuur de kans krijgt zich te ontwikkelen tot duurzaam ecosysteem. Er zijn wandel- en fietsroutes van waaruit u kunt genieten van de veelzijdige natuur in het gebied. 

Landschapspark Pauwels

Landschapspark Pauwels is een uitgestrekt gebied ten zuiden van De Loonse en Drunense Duinen en Kaatsheuvel/ De Efteling en ten noorden van Tilburg. Een unieke omgeving waar natuur, landbouw, recreatie, water, cultuurhistorie en industrie samenkomen. Meer informatie over dit gebied vindt u op de pagina van Landschapspark Pauwels. 

Planten en dieren die oorspronkelijk niet in Nederland voorkomen noemen we exoten. Sommige van deze exoten zijn een bedreiging voor planten en dieren in Nederland. Dat zijn invasieve exoten.

In steeds meer poelen in Tilburg, Udenhout, Berkel-Enschot en Biezenmortel blijken invasieve exoten te zitten. Dit zijn bijvoorbeeld de zonnebaars, brulkikker, blauwband, rode Amerikaanse rivierkreeft en Californische rivierkreeft. Binnen de gemeente Tilburg hebben we alle inheemse amfibiesoorten die in Nederland voor kunnen komen, zoals de kamsalamander, boomkikker, knoflookpad en de poelkikker. Dat is vrij uniek. De gemeente is daarom al jaren bezig om deze soorten goed te beschermen door de invasieve exoten te verwijderen. 

In Tilburg komen ook planten voor die invasieve exoten zijn, zoals Japanse Duizendknoop en Canadese waterpest. Deze planten woekeren enorm en zijn niet makkelijk te verwijderen. De gemeente gaat verdere verspreiding tegen door de Japanse Duizendknoop op bepaalde plaatsen uit te steken tot 50 cm onder de grond en nieuwe planten weer te verwijderen. En in de Piushaven wordt de Canadese waterpest in het voorjaar en de zomer met een maaiboot tot diep onder het wateroppervlak afgemaaid.