logo Gemeente Tilburg Gemeente Tilburg

Koloniaal verleden van Tilburg

Rosemarijn Hoefte (onderzoeker bij het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde) deed onderzoek naar het koloniaal verleden van Tilburg. Het onafhankelijke onderzoek was een opdracht van het Tilburgse college van burgemeester en wethouders en is gedaan in samenwerking met Stadsmuseum Tilburg, Regionaal Archief Tilburg, Tilburg University, TextielMuseum en veel betrokken Tilburgers. Het doel van het onderzoek is om Tilburgers meer kennis te geven over de rol die Tilburg speelde in het koloniaal verleden.

De gevolgen van het koloniaal verleden

Tilburg is een gemeente voor iedereen. Daar zijn we trots op. De gevolgen van het koloniaal verleden zijn tot op de dag van vandaag voelbaar en zichtbaar. Meer kennis over elkaars verleden brengt ons samen. Zo maken we de gevolgen van onze geschiedenis voor ons heden bespreekbaar. De Tilburgse inwoners Eri-Ann, Tony en Eric namen deel aan het onderzoek. Zij vertellen in een video wat dit voor hen betekent en waarom zij het belangrijk vinden dat het gezamenlijke verleden wordt verteld.  

Ook is er in het TijdLab in de LocHal is een mini-expositie ingericht met portretten van inwoners die hebben deelgenomen aan het onderzoek.

Samenvatting van de resultaten

Het onderzoek is klaar. De resultaten en verhalen van geïnterviewde inwoners zijn opgeschreven in het boek 'Een westers beschavingsoffensief, sporen van het koloniaal en postkoloniaal verleden van Tilburg'. Hieronder lees je een samenvatting van de belangrijkste resultaten. 

De koloniale geschiedenis van Tilburg verschilt van andere grote Nederlandse steden. De stad heeft geen oude verbinding met de koloniën. Haar koloniale geschiedenis is vooral bijzonder vanwege culturele en religieuze overheersing. Het koloniale systeem is gebaseerd op het bezit van land en mensen. Maar het ging ook om de vermeende plicht tot het brengen van ‘beschaving’ en de daarmee verbonden drang tot missie. Mannelijke en vrouwelijke missionarissen uit Tilburg grepen actief in om de levens van lokale bewoners in de koloniën te veranderen naar westerse normen en waarden. Op die manier wilden zij de orde vestigen of handhaven. De koloniale ervaringen van de missionarissen hadden weer grote invloed op de Tilburgse beeldvorming over de koloniën. In het boek worden ook postkoloniale ervaringen en doorwerkingen van het kolonialisme beschreven. Deze zijn gebaseerd op interviews met 40 Tilburgers met een (post)koloniale achtergrond. Het boek is verkrijgbaar bij de lokale boekwinkel en ook beschikbaar als e-book.

Samen in gesprek over het verleden
Interview met onderzoeker Rosemarijn Hoefte

Lees het verhaal van Samen in gesprek over het verleden

Straatnamenonderzoek

Wanneer je door de straten van Tilburg loopt, zijn er genoeg tastbare herinneringen aan het koloniaal verleden te zien. Monumenten, standbeelden, maar ook straatnamen. Een straatnaam vertelt iets over de tijd waarin de wijk ontstond en wat er toen speelde. Vroeger werd er mogelijk anders gedacht over die vernoemingen. Hoe kijken we nu naar J.P. Coen en generaal Smuts? Zouden we een straat nu nog naar deze mannen vernoemen? Is er behoefte aan uitleg bij de straatnamen? En op welke manier zouden we die uitleg moeten geven? 

Op verzoek van de gemeenteraad zet de gemeente zich in om samen met Stadsmuseum Tilburg de antwoorden op bovenstaande vragen te vinden. In dat kader zijn er straatwandelingen georganiseerd in de wijken Armhoef, Zeeheldenbuurt en Afrikaanderbuurt. Tijdens de wandelingen gaf een historicus uitleg bij de straatnamen. De verslagen van deze wandelingen vind je terug op stadsmuseumtilburg.nl (gebruik als zoekwoord ‘straatnamen’). 

In het TijdLab in de LocHal is op dit moment een mini-expositie te zien over het koloniaal verleden van Tilburg. In deze expositie krijg je ook informatie over het straatnamenonderzoek.

Programma Keti Koti maand (Juni 2024)

Op 1 juli 2024 is de officiële viering van ‘Keti Koti’. Dit is een Surinaams begrip en betekent letterlijk ‘verbroken ketenen’. Tijdens Keti Koti herdenken we het slavernijverleden, vieren we het verbreken van de ketenen en staan we stil bij de gevolgen van het slavernijverleden. In Tilburg worden daarom in de maand juni en op 1 juli verschillende activiteiten georganiseerd. Meer daarover op de pagina ‘Keti Koti in Tilburg’ op deze site.