Tussen de binnenstad en het park Moerenburg/Koningshoeven, ligt het stadsdeel Zuid Oost. De locatie maakt het gebied uniek: er is geen gebied wat zo dicht tegen zowel de binnenstad als het buitengebied aan ligt. Het blauwe hart van het gebied is de Piushaven. De haven heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt en is een van de drukstbezochte recreatiegebieden van de stad.
(Foto: Angeline Swinkels)
Aan de noordkant van de Piushaven bevinden zich de wijken Hoogvenne en de Armhoefse Akkers. Ten zuiden van de Piushaven liggen Broekhoeven, Fatima en Jeruzalem. Binnen deze wijken bevinden zich 16 verschillende buurten. In Zuid Oost wonen op 1 januari 2021 iets meer dan 17.000 inwoners. Wat opvallend en ook kenmerkend is voor dit gebied, is de hoge mate van diversiteit tussen de wijken. Met haar grote diversiteit in inkomens, huishoudentypes, woningen en leefstijlen, is Zuid Oost eigenlijk Tilburg in het klein.
De gemeente wil inzetten op het Tilburg van je dromen in Zuid Oost. Dit doen we door het gebied als rustige stadswijk, met een hoge woon- en leefkwaliteit, te behouden en verder te ontwikkelen.
Gezond voelen
Een hoge leefkwaliteit kan alleen bereikt worden als bewoners zich fysiek, emotioneel en sociaal gezond voelen. In deze opgave is aandacht voor de hoge diversiteit tussen buurten en wijken die Zuid Oost heeft. De droom voor Zuid Oost is dat het woonvoorzieningen biedt voor alle Tilburgers. Professionals liften mee met de energie van de wijken en er is ruimte voor initiatieven van bewoners. Er zijn genoeg voorzieningen en ondernemers vestigen zich er graag. Er zijn genoeg ontmoetingsplekken en er is preventief aandacht voor het aantal ouderen. De fiets- en voetgangers staan op één.
Beschrijving: De gemeente wil dat bewoners van Zuid Oost zich lichamelijk, emotioneel en sociaal gezond voelen. Ze hebben contacten (binnen of buiten het stadsdeel) en doen mee in netwerken en in de samenleving. Specifiek is er aandacht voor ouderen, met de grote vergrijzingsopgave in het vooruitzicht.
Acties:
Integrale aandacht voor ouderen, omdat het aantal ouderen in Zuid Oost toeneemt (bouw van veel appartementen bovenop de vergrijzingstrend). Met onder andere een woon-zorg analyse de netwerken rondom ouderen verbeteren en in opgaven het perspectief van ouderen mee te nemen. (trekker: gemeente Tilburg)
Inwoners moeten het met elkaar redden. Deze zogenoemde samenredzaamheid wordt vormgegeven door Quilt (‘k wil ‘t). Wederkerigheid is daarbij belangrijk: ophalen waar de behoefte van de oudere inwoner ligt, maar ook wat ze hier zelf aan bij kunnen dragen. Dit project is een samenwerking tussen De Wever, ContourdeTwern, TBV wonen en Prins Heerlijk met partners (Van Helvoirt Groenprojecten en gemeente). (trekker: Prins Heerlijk).
Wijkraden ArmhoefseAkkers, Bewonersbelang Jeruzalem, Koningshaven en Zuiderkwartier: In Zuid Oost zijn vier wijkraden actief die zich inzetten voor sociale en veerkrachtige wijken. De wijkraden vertegenwoordigen bewoners, organiseren activiteiten en versterken de wijk op sociaal gebied. De subsidie 'Verrijk je Wijk' valt ook onder de wijkraden. Dit houdt in dat bewoners bij hun wijkraad subsidie aan kunnen vragen voor een leuke activiteit die de buurt ten goede komt. (trekkers: Wijkraad ArmhoefseAkkers, Wijkraad Bewonersbelang Jeruzalem, Wijkraad Koningshaven, Wijkraad Zuiderkwartier en gemeente Tilburg)
Dichtbijteam Broekhoven: In Broekhoven II West is in 2021 het Dichtbijteam gestart. Op dit moment wordt vooral ingezet op het beter leren kennen van de wijk, bewoners en partners. Hiervoor is er een buurtondersteuner aanwezig in de wijk.
Verder bouwen aan één Jeruzalem: bouwen van een gemeenschap en bewoners ondersteunen bij het organiseren van activiteiten, zoals het opzetten van een groengroep en werkgroep rondom veiligheid. (trekkers: Wijkraad Bewonersbelang Jeruzalem, Tiwos, Contour de Twern en de gemeente.
Plan om het leefklimaat van Schutsboomhof te verbeteren. (trekkers: WonenBreburg, Traverse, RIBW (Regionale Instelling voor Beschermend en Begeleid Wonen), Contour de Twern).
Beschrijving: Gemeente, bewoners en partners zetten in op een aantrekkelijke woonomgeving. Op lokaal niveau en eigen initiatief, (bijvoorbeeld het adopteren van groen of vrijwillige schoonmaakteams), of met het hogere doel de stad aantrekkelijk te maken.
Acties:
Het autoverkeer in de Wethouder Baggermanlaan, Piushaven en Havendijk verminderen. Op korte termijn zal aan het eind van de Koopvaardijstraat een verplichte rijrichting linksaf gelden. Daarmee wordt niet alleen de cityring verlost van doorgaand autoverkeer, maar zal naar verwachting ook de route Piushaven-Koopvaardijstraat een stuk rustiger worden. Verder is in de netwerkanalyse uitgesproken dat de Wethouder Baggermanlaan in de toekomst een 30 km weg moet worden. Daarmee kunnen de gebieden aan beide kanten van die straat beter verbonden worden. (trekker: gemeente)
Inzetten op deelmobiliteit, zodat inwoners vervoersmiddelen kunnen ‘delen’ zonder deze zelf te hoeven bezitten. Daarnaast overwegen of de parkeerregulering bij het Fabriekskwartier, Prinsenhoeven en Armhoefse Akkers moet worden uitgebreid. We onderzoeken de mogelijkheid om een centrale plek in te richten waar inwoners kunnen wisselen in deze vervoersmiddelen. Dit noemen we een mobiliteitshub. Hierbij moet er, zeker bij nieuwbouw, ook een zekere drang zijn om bewoners te stimuleren om gebruik te maken van deelmobiliteit. (trekker: gemeente)
Verminderen overlast vrachtverkeer Armhoefse Akkers: De wijk Armhoefse Akkers heeft last van doorgaand vrachtverkeer. Dit komt door een te lage doorrijhoogte van het spoorviaduct in de Ringbaan Oost. Er wordt een aanpak gemaakt voor dit viaduct. Daarna kan de gemeente onderzoeken of er in de wijk een inrijverbod voor vrachtverkeer kan komen, met uitzondering van bestemmingsverkeer. Daarbij wordt ook meteen gekeken naar de mogelijkheden om overlast van verkeer voor de landbouw terug te dringen. (trekker: gemeente)
Pilot beheer Moerenburg: gemeente werkt samen met partner aan het stadsregionaal park. (trekker: gemeente)
Uitbouwen van een netwerk rondom veiligheid: Buurtpreventieteams Armhoefse Akkers en Hoogvenne. Trekker: Buurtpreventie en wijkagent. Werkgroep Veiligheid in Jeruzalem (trekker: Bewonersbelang Jeruzalem). Tenslotte is in Broekhoven II West vanwege de komst van Domus in 2021 een klankbordgroep opgezet met het LegerdesHeils, RIBW, gemeente, politie en omwonenden. Deze klankbordgroep komt regelmatig bij elkaar om veiligheidssituaties rondom Domus te bespreken (trekker: gemeente).
Ondersteunen van bewonersinitiatieven. In Oud Zuid Oost zijn dit met name initiatieven rondom (adoptie)groen. (trekker: bewoners, ondersteuning Gemeente Tilburg)
Verbinden van bewonersinitiatieven rondom schoon in Oud-Zuid Oost (trekker: gemeente)
Groen van voorzieningen. Oud-Zuid Oost is nog niet af en blijft groeien. Om die reden is het belangrijk dat voorzieningen mee groeien. Zo wordt met de komst van het Fabriekskwartier voorgenomen om basisschool Koningshaven uit te breiden naar een kindcentrum, waar meerdere organisaties voor kinderen samen in een gebouw zitten. Trekker: schoolbestuur Xpect Primair en gemeente. Daarnaast wordt sportcomplex Spoordijk afgerond en uitgebreid met een nieuwe kantine (trekker: FC Tilburg) en we blijven met sportvereniging Weredi Omni in gesprek over oplossingen voor de beperkte hockeycapaciteit (trekker: Weredi Omni en gemeente)
Opknappen speelplekken: In Oud-Zuid Oost zijn verschillende speelplekken verouderd die moeten worden opgeknapt. De gemeente wil variatie in de grootte en inrichting van de speelplekken in een wijk, zodat er voor iedere leeftijd een speelplek is in de buurt. Bij de inrichting van de speelplekken wordt niet alleen gekeken naar de speeltoestellen, maar de speelplekken worden ook groener (meer bomen en planten). In 2022 wordt een speeltuin toegevoegd in de Casper Houbenstraat (Jeruzalem) en ook de speeltoestellen op het Stuivesantplein (Broekhoven) worden in afstemming met bewoners vernieuwd. Meer informatie over het stedelijke beleid rondom spelen is te vinden in de collegenota Visie Bewegen Ontmoeten Sporten en Spelen (BOSS) (trekker: gemeente)
Beschrijving: De Piushaven ontwikkelt zich meer en meer tot het groen-blauwe hart van het gebied. Buurten die eerst gescheiden werden door het water worden er nu door verbonden. Voor het hart van de wijk zijn gezonde en levendige bedrijven belangrijk, zoals bijvoorbeeld horeca en winkels. Acties
Uitvoeringsplan Piushaven: De Piushaven ontwikkelt zich meer en meer tot het hart van de wijk. Een goede balans tussen wonen, werken en recreëren is hier belangrijk. Dit vraagt om continue afstemming over beheer, inrichting en gebruik. Omdat het gebruik lastig te voorspellen is, werken we de komende jaren met een jaarlijks uitvoeringsplan. In het uitvoeringsplan Piushaven 2022 is onder andere aandacht voor het woonklimaat. Daarnaast komen gewenste en benodigde voorzieningen in de Piushaven aan bod, zoals voor afval, infrastructuur van de (passanten)haven of een openbaar toilet (trekker: gemeente).
Een bereikbaar stadsdeel, ook voor voetgangers en fietsers. Sommige delen van Zuid Oost zijn vooral ingericht op autoverkeer. De verbindingen voor wandelaars en fietsers vragen om verbetering, zowel binnen het gebied als met de omgeving (Binnenstad, Moerenburg/Koningshoeven/Leijpark). We willen dat de voorzieningen in Zuid Oost voor iedereen bereikbaar zijn. Dit wordt opgepakt in samenhang met Quilt en andere projecten rond de Piushaven (Spinaker, Wolstad, Fabriekskwartier)
Bedrijven Investeringszone (BIZ) Piushaven. De ondernemers en eigenaren van bedrijfspanden rond de Piushaven hebben zich verenigd door middel van een Bedrijven Investeringszone Piushaven (BIZ). (trekker: BIZ-bestuur)
Overlegstructuren. De gebiedsontwikkeling Piushaven is vrijwel afgerond. Sommige overlegstructuren die daarover gingen (bijvoorbeeld planteam Piushaven) zijn beëindigd. Wel blijven we zoeken naar welke overlegstructuren moeten blijven bestaan en welke wellicht opgericht moeten worden om de balans in de Piushaven te bewaken. (trekker: gemeente)
Optimaliseren van Voltterrein en Broekhoven als binnenwijkse bedrijventerreinen. In 2021 zijn alle dertien binnenwijkse bedrijventerreinen in Tilburg, waaronder het Voltterrein en het bedrijventerrein in Broekhoven, getoetst op vitaliteit. Hoe ‘gezond’ is het terrein en is het weerbaar voor de toekomst? De conclusies van deze toetsing zijn samengevat in het rapport ‘Toekomstperspectief Binnenwijkse Bedrijventerreinen Tilburg’. (trekker: gemeente) - Bekijk of download het rapport Toekomstperspectief Binnenwijkse Bedrijventerreinen Tilburg
Totstandkoming wijkagenda
Dit is de 1e versie van de wijkagenda Zuid Oost. Vanwege het belang van de Piushaven en de voorzieningen die het gebied heeft voor het gehele stadsdeel, is ervoor gekozen om de wijkagenda’s Koningshaven en Armhoefse Akkers samen te voegen. Daarmee sluiten de agenda’s aan bij de indeling van woningmarktgebieden.
Gesprekken met bewoners
Voor de wijkagenda zijn databronnen (wijktoets, leefbaarheidsmonitor, Tilburg in cijfers), beleidsstukken van de gemeente en gesprekken met partners en bewoners uit de wijk gebruikt. Dat continue gesprek is nodig om doelen vanuit de gemeente zoveel mogelijk aan te laten sluiten bij wat bewoners en ondernemers in Zuid Oost nodig hebben. Er zijn structurele contactmomenten met netwerken van ondernemers, bewonersgroepen, buurtpreventie en wijkraden. Maar ook is er contact via meldingen, op evenementen of wanneer we bewoners aanspreken die hun hond uitlaten in de wijk.
Gemeente Tilburg 